Vertigo Efekti (Dolly Zoom)

Nedir?

Vertigo efekti, aynı zamanda dolly zoom olarak da adlandırılır, bir kamera tekniğidir. Bu tekniğin amacı, görüntünün perspektifini değiştirerek izleyiciye garip ve çarpıcı bir etki vermek için kullanılır.

Dolly zoom, kameranın hem ileri hareket ettirilmesi hem de zoom yapılmasıyla elde edilir. Bu, nesnelerin arka plana göre daha hızlı veya daha yavaş hareket ettiği bir görüntüye neden olur. Sonuç olarak, izleyicinin nesnenin hareketiyle ilgili duygusal bir etkisi olabilir. Bu teknik, sıklıkla gerilimli veya dramatik sahnelerde kullanılır.

---

Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Dolly zoom tekniği, 1950’lerin sonlarında ve 1960’ların başlarında ortaya çıktı. İlk kez, Alfred Hitchcock‘un Vertigo filminde kullanılmıştır ve bu filmin gösterime girdiği 1958 yılında sinemaseverlerin ilgisini çekmiştir. Vertigo’da, dolly zoom tekniği, James Stewart’ın karakterinin gözünde garip bir etki yaratmak için kullanılmıştır. Bu teknik, zamanla diğer filmlerde de popüler hale gelmiştir ve bugün hala sinemada ve televizyonda sıklıkla kullanılmaktadır.

---

Nasıl Yapılır?

Dolly zoom tekniği, kameranın aynı anda ileri veya geri hareket etmesi ve zoom yapmasıyla elde edilir. İşlem aşağıdaki adımları içerir:

1. Kamera bir dolly (kamera kaydırıcı) üzerine yerleştirilir.
2. Kamera, konuya doğru yavaşça ilerlerken aynı anda zoom yapılır. Bu, konunun kameraya doğru yaklaşmasını veya uzaklaşmasını sağlar.
3. Bu hareketin sonunda, konunun boyutu veya perspektifi değişirken arka planın büyüklüğü veya perspektifi sabit kalır. Bu nedenle, konu arka plandan ayrılır veya arka plan konudan ayrılır.
4. Bu hareket izleyicilere, konunun uzaklaştığı veya yaklaştığına dair garip bir his verirken arka planın aynı kalması, gerilimli bir sahne için ilginç bir etki yaratabilir.

Dolly zoom tekniği, konunun hareketine karşı arka planın sabit kalması nedeniyle, izleyicilere konunun bir anda büyüdüğü veya küçüldüğü hissi verir. Bu, belirli bir sahne için dramatik bir etki yaratır.

---

Kullanılan Filmler

Dolly zoom tekniği, ilk kez Alfred Hitchcock‘un 1958 yapımı Vertigo filminde kullanılmıştır. O zamandan beri, birçok film yapımcısı tarafından benimsenmiş ve birçok farklı filmde kullanılmıştır. Bazı örnekler şunlardır:

• Jaws (1975)
• Goodfellas (1990)
• La Haine (1995)
• Fight Club (1999)
• The Lord of the Rings: The Two Towers (2002)
• The Departed (2006)
• Inception (2010)
• Doctor Strange (2016)

Bu filmler, dolly zoom tekniğini farklı şekillerde kullanarak izleyiciye çarpıcı ve etkileyici bir sinematik deneyim sunmuştur.

Örnek Sahneler